Normy językowe: pojęcie, typy. Naruszenie i zmiana norm językowych. Normy rosyjskiego języka

Są to zasady korzystania z istniejących środków językowych w określonym historycznym okresie ewolucji języka literackiego (zestaw reguł pisowni, gramatyka, wymowa, użycie słowa).

Pojęcie norm językowych jest zwykle interpretowane jako przykład ogólnie przyjętego jednolitego użycia takich elementów języka, jak frazy, słowa, zdania.

Omawiane normy nie są wynikiem fikcji filologów. Odzwierciedlają one pewien etap ewolucji literackiego języka całego narodu. Normy językowe nie mogą być po prostu wprowadzane lub anulowane, nie można ich zreformować nawet administracyjnie. Działalność lingwistycznych uczonych, którzy badają te normy, polega na ich identyfikacji, opisie i kodyfikacji, a także wyjaśnieniu i propagandzie.

Język literacki i standard językowy

Według interpretacji B.N. Golovina normą jest wybór jedynego spośród różnych funkcjonalnych odmian znaku lingwistycznego, historycznie akceptowanego w ramach pewnej grupy językowej. W jego opinii jest regulatorem zachowania mowy wielu osób.

Norma literacka i językowa jest zjawiskiem kontrowersyjnym i złożonym. Istnieją różne interpretacje tego pojęcia w lingwistycznej literaturze współczesnej epoki. Główną trudnością w ustaleniu jest obecność wzajemnie wykluczających się znaków.

Charakterystyczne cechy rozważanej koncepcji

Zwyczajowo wyróżnia się następujące znaki norm językowych w literaturze:

1. Stabilność (stabilność) , dzięki której język literacki jednoczy pokolenia ze względu na fakt, że normy języka zapewniają ciągłość tradycji językowej i kulturowej. Jednak ta funkcja jest uważana za względną, ponieważ język literacki nieustannie ewoluuje, umożliwiając jednocześnie zmiany w istniejących normach.

2. Stopień wykorzystania rozpatrywanego zjawiska. Należy jednak pamiętać, że znaczny poziom wykorzystania odpowiedniego wariantu językowego (jako podstawowej cechy określającej standard języka literackiego), z reguły charakteryzuje pewne błędy mowy. Na przykład w mowie potocznej definicja normy językowej jest zredukowana do faktu, że jest "często spotykana".

3. Zgodność z autorytatywnym źródłem (dzieła znanych pisarzy). Ale nie zapominajcie, że w utworach literackich odbijają się zarówno język literacki, jak i dialekty, dlatego przy nakreślaniu norm, opartych na obserwacji tekstów głównie fikcyjnych, konieczne jest rozróżnienie autora. mowa i język charaktery pracy.

Pojęcie normy językowej (literackiej) wiąże się z wewnętrznymi prawami ewolucji językowej, az drugiej strony jest determinowane przez czysto kulturowe tradycje społeczeństwa (to, co jest przez nią akceptowane i chronione, i to, co zwalcza i potępia).

Różnorodność norm językowych

Norma literacka i językowa jest skodyfikowana (zyskuje oficjalne uznanie i jest następnie opisana w książkach i słownikach z autorytetem w społeczeństwie).

Istnieją następujące typy norm językowych:

1. Obowiązkowe (naruszenie najczęściej prowadzi do poważnych błędów mowy).
2. Wariant (pragnienie języka dla ciągłości, pewności siebie, stabilności, wraz z chęcią zmiany, a następnie niestabilności i zmienności).

Powyższe rodzaje standardów językowych są uważane za ważne.

Typologia norm językowych

Zwyczajowo wyróżnia się następujące normy:

• ustne i pisemne formy wypowiedzi;
• tylko doustnie;
• tylko pisanie.

Rodzaje norm językowych dotyczących języka ustnego i pisemnego są następujące:

• leksykalny;
• stylistyczne;
• gramatyka.

Specjalne zasady dotyczące wyłącznie pisemnego przemówienia to:

• normy pisowni;
• interpunkcja.

Rozróżnij także następujące typy norm językowych:

• wymowa;
• intonacja;
• podkreśla.

Dotyczą one wyłącznie mowy ustnej.

Normy językowe, które są wspólne dla obu form wypowiedzi, odnoszą się głównie do konstrukcji tekstów, treści językowych. Z kolei leksykalny (zbiór norm użycia słowa) jest decydujący w kwestii poprawności wyboru odpowiedniego słowa spośród jednostek językowych, które są dostatecznie zbliżone do niego w formie lub znaczeniu i do wykorzystania w znaczeniu literackim.

Leksykalne normy językowe wyświetlane są w słownikach (objaśniające, obcojęzyczne, terminologiczne), książkach referencyjnych. Jest to zgodność z tego rodzaju normami - obietnica dokładności i poprawności wypowiedzi.

Naruszenie norm językowych prowadzi do licznych błędów leksykalnych. Ich liczba stale rośnie. Możesz podać następujące przykłady naruszonych norm językowych:

1. Takie wyrażenia, jak "stado zajęcy", "tajna kurtyna", "przejść przez wszystkie etapy rozwoju człowieka", "pod jarzmem ludzkości" i "zakorzenione fundamenty" nie są połączone leksykalnie.
2. Kontrowersje idei mówcy i emocjonalno-oceniające konotacje jednostki językowej: "Poeta właściwie wybrał ścieżkę życia i szybko nią chodził, pozostawiając niezatarte ślady"; "Obywatel zrobił nieoceniony wkład w rozwój naszego kraju."
3. Zastosowanie anachronizmów: "R. R. Raskolnikov studiował w liceum"; "M. V. Łomonosow poszedł na studia".
4. Realia językoznawkowe realia: "M. V. Łomonosow mieszkał kilkaset kilometrów od stolicy. "
5. Niewłaściwe użycie frazeologicznych fraz: "Młodzież uderzyła w nie kluczem"; "Konieczne jest doprowadzenie osoby do świeżej wody."

Opcje językowe

Obejmują one cztery etapy:

1. Dominująca jest jedyną formą, a alternatywa jest uważana za niepoprawną, ponieważ wykracza poza granice języka literackiego (na przykład w XVIII-XIX wieku słowo "tokarz" jest jedyną właściwą opcją).

2. Alternatywną opcją jest wkroczenie w język literacki jako dopuszczalny (oznaczony jako "dodaj"). Mówi kolokwialnie (oznaczony "nieporozumieniem") lub równy w stosunku do pierwotnej normy (oznaczony "i"). Fluktuacje dotyczące słowa "turner" zaczęły pojawiać się pod koniec XIX wieku i trwały do ​​początku XX wieku.

3. Początkowa norma szybko zanika i ustępuje miejsca alternatywnemu (konkurującemu), zyskuje status przestarzałego (oznaczonego jako "nieaktualny"). Tak więc wyżej wspomniane słowo "turner", zgodnie ze słownikiem Ushakova, jest uważane za przestarzałe.

4. Norma konkurencyjna jako jedyna w ramach języka literackiego. Zgodnie ze słownikiem trudności języka rosyjskiego, słowo "turner" uważane jest za jedyną opcję (normę literacką).

Warto zauważyć, że w spikerach, wykładach, wykładach scenicznych, oratoryjnych możliwe są tylko ścisłe normy językowe. W codziennej mowie norma literacka jest bardziej wolna.

Związek kultury norm mowy i języka

Po pierwsze, kultura wypowiedzi jest posiadaniem literackich norm języka w formie pisemnej i ustnej, a także umiejętnością prawidłowego wyboru, organizowania określonych środków językowych w taki sposób, aby w konkretnej sytuacji komunikacyjnej lub w procesie przestrzegania jej etyki osiągnięto największy efekt w osiąganiu zamierzonych celów komunikacyjnych. .

Po drugie, jest to obszar językoznawstwa, który zajmuje się problematyką normalizacji mowy i rozwija zalecenia dotyczące umiejętnego posługiwania się językiem.

Kultura mowy jest podzielona na trzy komponenty:

1. Komunikatywny (podstawa - umiejętność wyboru, używania istniejących narzędzi językowych w trakcie komunikacji głosowej).
2. Etyczny (właściwe stosowanie zasad zachowania językowego).
3. Regulacyjne (przestrzeganie norm literackich). W tym przypadku kultura mowy, normy językowe są centralną koncepcją, która przede wszystkim implikuje jej poprawność.

Normy językowe są znakiem rozpoznawczym języka literackiego.

Normy języka biznesu

Są takie same jak w języku literackim, a mianowicie:

• słowo musi być używane zgodnie ze znaczeniem leksykalnym;
• biorąc pod uwagę kolorystykę stylistyczną;
• według zgodności leksykalnej.

Są to normy języka leksykalnego języka rosyjskiego w ramach stylu biznesowego.

Dla tego stylu niezwykle ważna jest zgodność z cechami, które określają parametr efektywności komunikacji biznesowej (umiejętność czytania i pisania). Ta jakość oznacza znajomość istniejących reguł użytkowania, wzorców zdań, kompatybilności gramatycznej i umiejętności określania zakresu języka.

Obecnie język rosyjski ma wiele różnych form, z których niektóre są używane w ramach książki i pisania style wypowiedzi i część - w potocznym codziennym. W stylu biznesowym stosuje się specjalne formy skodyfikowanego języka pisanego ze względu na fakt, że tylko ich przestrzeganie zapewnia dokładność i poprawność przekazywania informacji.

Należą do nich:

• niewłaściwy wybór formy słowa;
• liczba naruszeń dotyczących struktury zdań, zdań;
• Najczęstszym błędem jest używanie niekompatybilnych form mówionych rzeczowników w liczbie mnogiej w ramach języka pisanego, które kończą się na -a / -i zamiast normatywnych - i / -s. Przykłady przedstawiono w poniższej tabeli.

Warto pamiętać, że następujące rzeczowniki mają formę z zerowym końcem:

• sparowane przedmioty (buty, pończochy, buty, ale skarpetki);
• nazwy narodowości i przynależności terytorialnej (Baszkirowie, Bułgarzy, Kievanie, Ormianie, Brytyjczycy, południowcy);
• grupy wojskowe (kadet, partyzant, żołnierz);
• jednostki miary (wolty, arszin, promienie X, ampery, waty, mikrony, ale gramy, kilogramy).

Są to normy gramatyczne języka rosyjskiego.

Źródła norm językowych

Jest ich co najmniej pięć:

• klasyczne dzieła;
• współczesne dzieła pisarzy - zwolenników klasyków;
• publikacje medialne;
• powszechne użycie;
• badania językowe.

Rola rozpatrywanych norm

Pomagają zachować integralność literackiego języka, zrozumiałość. Normy chronią go przed mową dialektyczną, zawodową i społeczną, a także w języku ojczystym. Dzięki temu język literacki może pełnić swoją główną funkcję, kulturową.

Norma zależy od warunków, w jakich realizowana jest mowa. Odpowiedni w codziennej komunikacji narzędzia językowe może być niedopuszczalne w oficjalnej firmie. Norma nie rozróżnia środków językowych według kryteriów "dobry - zły", ale precyzuje ich celowość (komunikatywność).

Omawiane normy są tak zwanym fenomenem historycznym. Ich zmiana wynika z ciągłego rozwoju języka. Normy minionego stulecia mogą być obecnie odchyleniami. Na przykład w latach 30.-40. słowa takie jak student i absolwent (student, który wykonuje pracę) zostały uznane za identyczne. W tym czasie słowo "absolwent" było potoczną wersją słowa "student". W ramach normy literackiej 50-60-tych. nastąpiło rozdzielenie znaczeń przedstawionych słów: student dyplomowy jest studentem podczas obrony dyplomu, a laureat konkursów jest laureatem konkursów, konkursów i pokazów oznaczonych dyplomem (np. studentem Międzynarodowego Sondażu Wokalnego).

Również w latach 30.-40. słowo "uczestnik" oznacza osoby, które ukończyły szkołę lub wstąpiły na uniwersytet. Obecnie absolwenci szkół średnich nazywani są absolwentami, a wnioskodawca w tym sensie jest częściej wykorzystywany. Nazywane są osobami, które wynajmują egzaminy wstępne w szkołach technicznych i uniwersytetach.

Normy, takie jak słownictwo, są charakterystyczne wyłącznie dla mowy ustnej. Ale nie wszystko, co jest charakterystyczne dla mowy ustnej, można przypisać do wymowy. Intonacja jest dość ważna środki wyrazu, dając emocjonalną kolorystykę mowy, a dykcja nie jest wymową.

Co do stresu, odnosi się to do mowy ustnej, mimo że jest ona znakiem słowa lub formy gramatycznej, nadal należy do gramatyki i słownictwa i nie działa jako cecha wymowy w swej istocie.

Tak więc orteza wskazuje właściwą wymowę określonych dźwięków w odpowiednich pozycjach fonetycznych i kombinacjach z innymi dźwiękami, a nawet w niektórych gramatycznych grupach słów i form lub w osobnych słowach, pod warunkiem, że mają one własne cechy wymowy.

Ze względu na to, że język jest środkiem komunikacji ludzkiej, wymaga unifikacji ustnego i pisemnego projektu. Podobnie jak błędy ortograficzne, błędna wymowa zwraca uwagę na mowę z jej zewnętrznej strony, która jest przeszkodą w komunikacji językowej. Ponieważ ortoepia jest jednym z aspektów kultury mowy, ma za zadanie promować podnoszenie kultury wymowy naszego języka.

Świadoma uprawa wymowy literackiej przez radio, w kinie, teatrze i szkole ma bardzo duże znaczenie w odniesieniu do rozwoju milionów mas języka literackiego.

Normy słownictwa - to normy określające prawidłowość wyboru odpowiedniego słowa, znaczenie jego użycia w ramach dobrze znanego znaczenia oraz w kombinacjach uznawanych za powszechnie akceptowane. Decydujące znaczenie ich przestrzegania determinują zarówno czynniki kulturowe, jak i potrzeba wzajemnego zrozumienia.

Ważnym czynnikiem określającym znaczenie pojęcia norm dla językoznawstwa jest ocena możliwości wykorzystania go w różnych typach badań lingwistycznych.

Dzisiaj podkreśla się takie aspekty i obszary badań, w których rozważana koncepcja może stać się produktywna:

1. Badanie charakteru funkcjonowania i wdrażania różnego rodzaju struktur językowych (w tym ustalania ich wydajności, dystrybucji w różnych obszarach funkcjonalnych języka).
2. Badanie historycznego aspektu zmian języka w stosunkowo niewielkich okresach czasu ("mikrohistoria"), gdy ujawniają się drobne zmiany w strukturze języka oraz znaczące zmiany w jego funkcjonowaniu i realizacji.

Stopnie normatywności

Są trzy z nich:

1. Sztywny, rygorystyczny stopień, który nie pozwala na alternatywne opcje.
2. Neutralne, umożliwiając równoważne opcje.
3. Bardziej mobilny stopień, który umożliwia korzystanie z konwersacyjnych lub przestarzałych formularzy.